آناتومی دستگاه عصبی انسان

وریدهای شکم 

تخلیه ی وریدی طحال و پانکراس و کیسه صفرا و بخش شکمیدستگاه گوارش (بجزقسمت تحتانی رکتوم) ازطریق ورید پورت انجام می شود که خون را از این ساختارها به کبد تحویل  می دهد .

در انتها کبد این خون را بهIVC تحویل می دهد. ورید پورت از الحاق وریدspienic وsuperior mesantric تشکیل می شود. ورید inferio mesantricنیز بهspienic تخلیه می شود.(ورید پورت پشت گردن پانکراس تشکیل می شود.

وریدهای گاستریگ راست و چپ و سیستیک و پانکراتیک دئودنال فوقانی مستقینا به پورت تخلیه می شوند).

تخلیه لنفاوی

لنف این نواحی به عقده های جلوی آئورتی تخلیه می شوند. کارکرد این عقده هانیز مثل شریان های تنه قدامی این ناحیه است. یعنی هر جا را که شریان خونرسانی می کند، لنف آن به داخل عقده هم نام همان شریان می ریزد.

عصب دهی

عصب دهی حرکتی جدار قدامی شکم بر عهده شاخه های اعصابT1-L1 است. همچنین عصب دهی حرکتی جدار خلفی شکم بر عهده شاخه قدامی اعصابT12-L4 می باشد. نکته مهم تر در مورد عصب دهی شکم بحث عصب دهی اتونوم است؛ یعنی اعصاب سمپاتیک و پاراسماتیک.

سمپاتیک: الیاف سمپاتیک از داخل طناب نخاعی خارج شده و وارد عقده های سمپاتیک کنار ستون مهره ها می شوند. ولی از آنجا سیناپس نمی دهند یعنی هنوز پیش سیناپسی هستند و بعد وارد عقده های ناحیه آئورتی می شوند و از آنجا سیناپس می دهند. این عقده ها نزدیک تنه های شریانی و هم نام همان ها هستند.

این اعصاب پیش سیناپسی سمپاتیک وقتی از عقده های سیاتیکی کنار ستون مهره هاخارج شدند و تا به عقده های جلوی آئورتی برسند،اعصاب اسپلانکینکگفته می شوند.

از عقده های 5-9 ←  Greater splanchnic ←   Celiacعقده←  F oregut

از عقده های 11-10 ← Lesser splanchnic  ← superiormesuntric ←  midgut

از عقده 12 ←  Least splanchnic ←  superiormesuntric ←  کلیه ها

از عقده های کمره 1و2و3 ←  Lumbar splanchnic  ← Inferiormesantric ←  Hindgut

عصب دهی پاراسمپاتیک

عصب دهیپاراسمپاتیک midgut و F.Gبر عهده عصب واگ است. عصب واگ به همراه مری وارد فضای شکم می شود. اعصاب پاراسمپاتیک آن پیش سیناپسی هستندو سیناپس آن ها نزدیک احشاء است. واگ حاوی الیاف آوران احشایی نیز است.

قسمت پسین روده (Hindgut) از اعصاب اسپلاکلینک لگن که الیاف پیش عقده ایs1تاs4  هستند، عصب می گیرند و وارد شبکه هایپوگاستریک تحتانی می شوند. برخی ازالیاف آن نیز وارد شبکه مزانتریک تحتانی می شود و در نهایت این الیاف پیش سیناپسی وارد Hindgut شده و آنجا سیناپس می دهند.

توراکس استخوان و عضله

ستون مهره ها

ستون مهره ها تشکیل شده از 7 مهره گردنی، 12 مهره سینه ای ، 5 مهره کمری و 5 مهره در ناحیه ساکروم که به هم جوش خورده اند و در نهایت 2 یا 4 مهره در کاکسیک دو تا انحنای اولیه داریم ( تقعر قدامی) که بازتابی از حالت کلی جنینی است. تقعرهای سینه ای و ساکروم، علاوه بر این ها دو تقعر ثانویه وجود دارد که تقعر خلفی بوده و در نواحی گردنی و کمری قرار دارند.

مهره تیپک

دارای تنه مهره ای بوده و ابعاد تنه از CII تا LV افزایش می یابد. پدیکل بین تنه و زائده عرضی، لامینا بین زائده عرضی و زائده خاری و زائده مفصلی فوقانی و تحتانی قرار دارند.

مهره های گردنی

زائده خاری در این مهره ها دوشاخه است؛ که C1 تنه نداشته و C7 زائده خاری تک شاخ دارد. همچنین مهره گردنی زائده عرضی سوراخ دار داشته و C7 سوراخ عرضی ندارد.

مهره های سینه ای

روی زوائد عرضی رویه ی مفصلی برای مفصل شدن با دنده ها دارند. همینطور دو جفت رویه ی مفصلی ناقص برای مفصل شدن با دنده های هم شماره و پایینی دارند. T12 فقط یک جفت رویه مفصلی برای دنده دارد و دارای زائده خاری بلندتری است و سوراخ مهره گرد دارد.

مهره کمری: تنه مهره ای بزرگ و سوراخ مثلثی دارد و در کنار خلفی زائد مفصلی فوقانی زائده پستانی دارند.

ساکروم و COCCYX

از اتصال 5 مهره در دوران جنینی تشکیل شده و زائده promontory  در خلف 4 تا crest قرار دارد که شامل دوتا Latral (از به هم پیوستن زوائد عرضی) و یک میانی ( از به هم پیوستن زوائد خاری). البته از به هم پیوستن زوائد مفصلی نیز یک برآمدگی نسبی ایجاد می شود که به آن ستیغ بینابینی می گویند. COCCYX نیز از به هم پیوستن 3 یا 4 مهره در دوران جنینی تشکیل می گردد.

رباط های مربوط به ستون مهره ها:

رباط  زرد (Flavrm) ، لامینا ها را به هم متصل می کند. رباط طولی قدامی و خلفی و رباط سوپرا اسپانیوس که نوک زوائد خارجی را به هم متصل می کند. همچنین رباط Interspinovs  تنه های زوائد خارجی را به هم وصل می کند.

دنده ها و استرنوم

دنده ها و استرنوم، مفصل مانی بریوم و تنه سین آرتروز هستند. استرنوم از Jugularnot  , manubrium, Body و زائده Xiphoid  تشکیل شده است.  دنده اول به مانوبریوم، دنده دوم به محل اتصال مانوبریوم و تنه استرنوم تا 7 دنده اول که به دنده های حقیقی معروف اند به استرنوم متصل می شود. مفصل دنده 1 و استرنوم سینوویال نیست بلکه لیفی غضروفی می باشد ولی مفاصل 2 تا 7 سینوویال هستند.

به دنده های 8 تا 12  دنده های کاذب گفته می شود زیرا به طور مستقیم با، جناغ مفصل ندارند؛ همچنین دندههای 11 و 12 آزاد هستند.

یک دنده تیپیک دارای سر، گردن و تکمه هایی روی گردن و تنه است. سراین دنده دارای رویه های مفصلی برای مهره هم شماره و بالاتر می باشد. تکمه ها نیز با رویه مفصلی روی زائده عرضی متصل می شوند ( مهره هم شماره).

 Costalgroore محل عبور عروق واعصاب دنده ای است؛ البته دنده اول آتیپیک بوده و سر آن یک رویه مفصلی دارد. در قسمت فوقانی آن نیز تکمه اسکالن ( برای عضلات اسکالن قدامی) و ناودان هایی برای عبور شریان و ورید ساب کلاوین.

9 فضای بین دنده ای در قدام و 11 تا در خلف وجود دارد.

عضلات سطحی ناحیه پشت را قبلا در بحث اندام بررسی کردیم اینجا به بررسی عضلات میانی و عمقی می پردازیم.

عضلات بینابینی پشت

سراتوس خلفی فوقانی و خلفی تحتانی که در تنفس کمک می کنند ( بالابرنده و پایین آورنده دنده ها). عصب رسانی به آن ها بر عهده الیاف سگمنتال شاخه های قدامی اعصاب بین دنده ای است.

گروه عمقی عضلات پشت: از لگن تا کاسه سر قرار دارند و از شاخههای خلفی اعصاب نخاعی عصب می گیرند.  همچنین عضلات اسپلینوس سری و گردنی از اکستنسور و روتاتور سر و گردنی عصب دریافت می کنند.

عضلات ارکتوراسپلینه و ترنسورسور اسپانیالیس از اکستنسور و روتاتور ستون مهره ها عصب می گیرند. عضلات سگمنتال کوتاه مثل اینتراسپانیالیس و اینتر ترنسورسای.

• عضلات اکسیپینال Rectus capitis posterior
• Major  و  minor
• Oblique capitis supenor و  inferrior

مثلث ساب اکسیپینال را می سازند.

عضلات بین دنده ای

لایه خارجی ← از ستون مهره به سمت استرنوم از بالا به پایین و رو به جلو ( غشاء بین دنده ای خارجی).

لایه داخلی ←  از استرنوم به سمت ستون مهره ها از بالا به پایین و رو به عقب

لایه داخلی تر←  هم جهت با لایه داخلی ( غشاء بین دنده ای داخلی)

اعصاب بین دنده ای از بالا به پایین، ورید، شریان و عصب هستند. در بالاترین قسمت فضای بین دنده ای یعنی دقیقا زیر دنده، این عناصر بین لایه داخلی تر و لایه داخلی قرار دارند که اعصاب شاخ قدامی T1 تا T12  هستند و اعصاب حسی Thorax را تامین می کنند. هر کدام یک شاخه جلدی طرفی هم می دهند که جلد طرفی T2 اینترکوستوبراکیال نام دارد و پیوست بخش فوقانی کنار داخلی بازو را به دست می دهد. T2 با نام عصب زیر دنده ای نیز شناخته می شود.

دیافراگم

یک ساختار عضلانی تاندونی در دهانه تحتانی سینه است که بین شکم و سینه قرار دارد. دیافراگم به زائده زایفویید، انتهای دنده های 11 و 12، رباط های مربوط به ساختار دیواره خلفی شکم و مهره های ناحیه کمری متصل می باشد.

دیافراگم از دو تا عصب فرنیک عصب می گیرد. خون رسانی به آن برعهده شریان هایی است که از بالا به پایین آن منشاء می گیرند. در بالا شریان های پریکاردیاکومزنتیک و موسکولومزنتیک ( شریان های توراسیک داخلی) و همچنین شریان های مزنتیک فوقانی که مستقیما از آئورت جدا می شود. مزنتیک تحتانی نیز از آئورت شکمی جدا می گردد.

IVC از درون تاندون مرکزی ←   T8

مری و عصب واگ از بخش عضلانی دیافراگم ← T10

آئورت و مجرای توراسیک از پشت اتصال خلفی دیافراگم ← T12

مربوط به عضلات بین دنده ای

عضلات زیر دنده ای به موازات  عضلات بین دنده ای داخلی  قرار دارند. در نواحی تحتانی دیواره خلفی بیشتر هستند. از زاویه دنده تا موقعیت های داخلی دنده زیرین کشیده می شوند.

عضلات سینه ای عرضی

از سطح خلفی زایفویید و به کنار تحتانی غضروف های دنده های 3-6 می رسند. عروق توراسیک از جلوی این عضلات عبور می کند.

پستان

پستان بر روی فاسیلی عمی مربوط به عضله  پکتورالیس ماژور قرار دارد. لایه ای از بافت همبند سست پستان را از فاسیای عمقی جدا می کند. غدد پستان و غدد عرق تغییر شکل یافته هستند و به مجاری شیری متصل می شوند؛ که هر کدام به صورت مستقل به Nipple تخلیه می شوند. دور پستان یک ناحیه مدور رنگ دانه دار به نام  areola قرار دارد.

شریان: در خارج شریان توراسیک فوقانی توراکوآکروسیان یا توراسیک خارجی و ساب اسکپولار خون رسانی را انجام می دهند.  در داخل توراسیک داخلی و همچنین 2 -4 شریان های بین دنده ای خون رسانی می کنند.

تخلیه لنفاوی به سه طریق انجام می گیرد:

تخلیه 75 درصدغده لنف آگزیلارس توسط ساب کلاوین ، 20 درصد غدد پارا استرنال توسط تنبرونکومدیا ستتیال و 5 درصد عقده های بین دنده ای توسط مجرای توراسیک انجام می شود.

توراکس ریه و مری

دو حفره پلور در طرفین مدیا ستینوم ریه ها را در بر می گیرند. هر حفره پلور را یک پرو پلور یا .... مفروش می کند. قسمتی که دیواره حفره را مفروش می کند پلور جداری و قسمتی که روی سطح ریه را قرار دارد پلور احشایی نام دارد. بین این دو لایه فضایی قرار دارد که توسط یک لایه نازک از مایع سروزی پر شده است.

نام هایی به پلور جداری اطلاق می شود که با بخش هایی که از دیواره همراه آن است تناسب دارد مثلا بخش دنده ای، دیافراگمی و مدیاستینال.

نکته مهم این است که فضای پلور بزرگتر از خود ریه ها می باشد. یعنی فاصله بین پلورجداری و احشایی در برخی جاها زیاد می شود.

ریه: میدکلاویکولار←  تا دنده 6         ، پلور جداری:  میدکلاویکولار  ← تا دنده 8

میدآگزیلاری←  تا دنده 8                  ،  میدآگزیلاری ← تا دنده 10

در خط پاراورتسیرال ←  تا دنده 10               ، در خط پاراورتسیرال ←  تا دنده 12

پس یک فضای نسبتا بزرگی بین پلور جداری و احشایی وجود دارد به نام بنبست (costo diaphragnatic) که برای Tap مایع پلور از این فضا استفاده می کند. درخط مید آگزیلاری از دنده 8 تا 10 یعنی فضای بین دنده ای 8 یا 9.

ریه راست: دارای 3 لوب و 2 شیارراست، لوب فوقانی و قدامی ( بین دو شیار عرضی و مایل) و لوب تحتانی می باشد. ریه راست از ریه چپ بزرگتر است.

ناف ریه راست

بطور کلی در ناف ریه شریان ریوی و در موقعیت فوقانی ( نسبت به ورید) و برونکوس ها در موقعیت خلفی تری قرار داشته و در ریه راست وریدها در قسمت پایین و جلو قرار دارند. برونش لوب میانی خلف است ولی برونش لوب فوقانی بالاتر قرار دارد زیرا قبل از اینکه داخل ریه وارد شود از آن جدا می گردد.  همچنین جلوتر از آن و کمی پایین تر شریان پولسوناری قرار دارد.

عناصر کنار ریه راست شامل دهلیز راست IVC  و  SVC ، ورید براکیوسفالیک راست و چپ و مری، ورید آزیگوسی  قوس آزیگوس می باشد. در کل از پشت ناف عصب واگ و از جلو آن عصب مزنتیک عبور می کنند.

ریه چپ

ریه چپ دارای دو لوب فوقانی و تحتانی و شیار مایل بین آن دو می باشد. از ریه راست کوچکتر بوده و در ناف آن در بالا شریان، در جلو و پایین آن ورید و در خلف آن برونش قرار دارد.

عناصر مجاور ریه چپ شامل بطن چپ، قوس آئورت، آئورت نزولی، شریان ساب کلاوین چپ و کاروتبر چپ می باشد. در زیر ناف یک Pulmonary وجود دارد؛ این رباط موقعیت لوب تحتانی را تثبیت می کند و نیز جابه جایی به بالا و پایین ساختارها را در ریشه در جریان تنفسی ممکن می کند. (Lingwla)

سگمان های رویوی

یک سگمان برونشی ریوی، منطقه ای از ریه است که یک برونکوس سگمنتال و شاخه شریان ریوی همراه آن را دریافت می کند. وریدهای ریوی معمولا بین سگمانی هستند و کلا سگمان کوچکترین واحد ددر هر ریه است که عملکرد مستقل دارد. می توان هر سگمان را به صورت جداگانه با عمل جراحی برداشت بدون اینکه روی عملکرد سگمان های دیگر اثری بگذارد.

هر ریه 10 سگمان دارد که شامل موارد زیر می باشد.

در ریه راست3 سگمان در لوب فوقانی ، 5 سگمان در لوب تحتانی و 2 سگمان در لوب میانی وجود دارد. همچنین در ریه چپ، 5 سگمان در لوب فوقانی و 5 سگمان نیز در لوب تحتانی قرار دارد.

مجرای توراسیک

لنف تمام بدن غیر از نیمه راست توراکس و دست راست و قسمت راست سر و گردن به مجرای توراسیک می ریزد. مجرای توراسیک از سیسترناکیل شروع می شود ( عضو کیسه ای شکل که لنف احشاء دیواره های لگنی و شکم و اندام تحتانی وارد آن می شوند) مجرای توراسیک از L4 تا ریشه گردن ادامه دارد و در پشت آئورت در سطح T12 وارد توراکس می شود. بین آئورت سینه ای در سمت چپ ووورید آزیگوس در راست بالا می آید. در ادامه وارد مدیاستینوم فوقانی می شود. و در نهایت به محل اتصال وریدهای ژوگولار چپ و ساب کلاوین چپ تخلیه می گردد.

برای مطالعه مباحث بیشتر به محصول دوره آموزشی آناتومی سایت لینوم مراجعه کنید.