پیشرفت تکنولوژی در دنیای پزشکی به منظور بهبود فرآیندها و ارتقاء کیفیت مراقبت‌های بهداشتی ایجاد شده است. یکی از تغییرات مهم در این زمینه، تبدیل نسخه‌های پزشکی از قالب کاغذی به نسخه الکترونیکی است. این تغییر در فرآیندهای ارتباطی و مدیریت اطلاعات، بهبود‌های قابل توجهی را به دنبال داشته و مزایا و چالش‌های خاص خود را به همراه داشته است. در این مقاله، به بررسی مزایا و چالش‌های نسخه‌های پزشکی الکترونیکی و نسخه کاغذی می‌پردازیم و نیز احتمالات آینده این تحولات را بررسی می‌کنیم.
نسخه الکترونیکی چیست؟
نسخه الکترونیکی در دنیای پزشکی به معنای به‌کارگیری فناوری‌های اطلاعاتی و رایانه‌ای برای تجویز و ثبت داروها توسط پزشکان است. این روش با استفاده از سیستم‌های آنلاین و نرم‌افزارهای خاص، به پزشکان این امکان را می‌دهد که به‌صورت مدرن‌تر و دقیق‌تر داروها را تجویز کرده و سوابق مراقبتی بیماران را ثبت کنند. از طریق این روش، خطاهای دست‌نویسی کاهش یافته و دقت در تجویز داروها بهبود می‌یابد. همچنین، اطلاعات بیماران به‌صورت امن و محافظت‌شده ذخیره می‌شود که این امر از لحاظ امنیت و حفظ حریم خصوصی بیماران اهمیت دارد.
چرا نسخه الکترونیکی؟
- استفاده از بیمه تکمیلی:به دلیل حذف نسخه کاغذی در برخی کشورها، بیمه‌های تکمیلی دیگر نسخه‌های کاغذی را تایید نمی‌کنند. در این صورت، برای استفاده از خدمات بیمه تکمیلی نیاز به تبدیل نسخه کاغذی به نسخه الکترونیکی است.
- استفاده از بیمه تامین اجتماعی و سلامت:برای استفاده از خدمات بیمه تامین اجتماعی و سلامت در زمینه داروها و آزمایشات، معمولاً نیاز به نسخه الکترونیکی دارید. این نسخه‌ها به‌صورت الکترونیکی در سیستم‌های بیمه ثبت می‌شوند و به عنوان مدرک مورد قبول محسوب می‌شوند.
- داشتن نسخه کاغذی قبلی: بعضی از بیماران نسخه‌های کاغذی از قبل دارند که به دلیل حذف نسخه کاغذی دیگر قابل استفاده نیستند. برای استفاده از آنها در خدمات بهداشتی و درمانی، ممکن است نیاز به تبدیل این نسخه‌های کاغذی به نسخه‌های الکترونیکی باشد.
از چه زمانی نسخه الکترونیکی به جای نسخه کاغذی آمد:
از ابتدای دی ماه ۱۴۰۰، بر اساس تغییرات قانونی در کشور، فرآیند نسخه‌نویسی به شکل کاملاً الکترونیکی تغییر کرده است. این تغییرات به معنای این است که از این تاریخ به بعد، تمام پزشکان موظف به صدور نسخه بیمار به صورت الکترونیکی هستند و دیگر هیچگونه نسخه کاغذی صادر نمی‌شود. این تغییر در تاریخ ابتدای دی ماه ۱۴۰۰ رسماً اعمال شده است.
این اقدام در جهت بهبود کیفیت ارائه خدمات پزشکی، دسترسی به اطلاعات پزشکی بهتر و کاهش خطاها و اشتباهات در فرآیند نسخه‌نویسی انجام شده است. از آن زمان به بعد، نسخه‌های الکترونیکی با استفاده از سیستم‌های آنلاین و نرم‌افزارهای مخصوص به صورت مستقیم توسط پزشکان تهیه و به داروخانه‌ها و سایر مراکز مرتبط ارسال می‌شوند.
به عنوان مهم‌ترین دلایل و مواردی که باعث اجراینسخه نویسی الکترونیک در سیستم بهداشت کشور شده‌اند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش هزینه‌ها: فرآیند چاپ دفترچه‌ها و اسناد کاغذی برای سازمان‌ها و دولت بسیار هزینه‌بر بوده است. با اجرای نسخه نویسی الکترونیک، نیاز به چاپ و توزیع مدارک کاغذی کاهش یافته و در نتیجه هزینه‌ها نیز کاهش می‌یابد.
- نظارت دقیق‌تر: با فرآیند نسخه نویسی الکترونیک، امکان نظارت دقیق‌تر بر عملکرد داروخانه‌ها و پزشکان وجود دارد. اطلاعات به صورت الکترونیکی ثبت و ذخیره می‌شوند و مسئولین می‌توانند به راحتی اطلاعات را بررسی کنند.
- سهولت در ارتباطات و کاهش زمان: استفاده از نسخه نویسی الکترونیک باعث تسهیل در ارتباطات میان پزشکان، داروخانه‌ها و بیماران می‌شود. همچنین، این فرآیند سرعت انجام امور را افزایش می‌دهد و زمان مورد نیاز برای تهیه و ارسال نسخه‌ها کاهش می‌یابد.
- کاهش اشتباهات و تداخل‌های دارویی: استفاده از نسخه نویسی الکترونیک باعث کاهش اشتباهات ناشی از تایپ اشتباه یا دست‌خط‌های نادرست می‌شود. همچنین، با داشتن اطلاعات دقیق در سیستم، تداخل‌های دارویی نیز بهبود یافته و از طریق سیستم هشدارهای مرتبط به پزشکان و بیماران ارسال می‌شود.
در حالت کلی نوشتن نسخه، یکی از حساس ترین مراحل بهبود بیمار می‌باشد؛ نوشتن نسخه توسط پزشک به دو دلیل حائز اهمیت است که در ذیل به آنها اشاره شده است:
- تشخیص صحیح بیماری و تجویز داروی مناسب
- نوشتن نسخه صحیح و خوانا
در صورتی که هر کدام از دو مورد بالا به درستی انجام نشود، آسیب های جدی ممکن است به بیمار وارد شود.
برای جلوگیری از این امر، شما می‌توانید با گذراندندوره نسخه نویسی لینوم به راحتی به تسلط کامل به مبحث نسخه نویسی برسید. برای مشاهده این دوره و دریافت مشاوره رایگان، از لینک زیر می‌توانید اقدام کنید:
دوره نسخه نویسی لینوم
نحوه استفاده از نسخه الکترونیک توسط پزشکان و بیماران
نسخه الکترونیکی به عنوان یک روش نوین در نسخه‌نویسی پزشکی و تجویز داروها به کار می‌رود. در این رویکرد، پزشکان می‌توانند نسخه مورد نیاز بیماران خود را از طریق سامانه نسخه نویسی الکترونیکی و اینترنت ثبت کنند. پس از ثبت، یک کد به موبایل بیمار ارسال می‌شود. بیمار با استفاده از کد یا کد ملی خود به داروخانه مراجعه کرده و با بررسی سیستم، داروهای مورد نیاز خود را دریافت می‌کند. این روش همچنین به پزشکان امکان مشاهده نسخه الکترونیکی توسط بیمار و پیگیری نسخه با کد ملی را می‌دهد.
نکته‌ای که بسیار مهم است، این است که بیماران می‌توانند بدون نیاز به چاپ نسخه الکترونیکی یا حتی مشاهده آن، به مرکز درمانی مراجعه کنند. درمرکز درمانی با استعلام کد ملی بیمار، تمام نسخه‌های ثبت شده برای آن فرد را مشاهده و خدمات درمانی و داروهای لازم را ارائه می‌دهد.
برای پیوستن به این رویکرد و نسخه‌نویسی الکترونیکی، پزشکان نیاز به یک سیستم و اتصال به اینترنت دارند. آنها می‌توانند با ثبت‌نام در سامانه نسخه الکترونیک، نسخه‌های مورد نیاز خود را ایجاد و صادر کنند.
یکی از مزایای اصلی این رویکرد برای پزشکان، دسترسی آسان به سوابق دارویی بیماران است که به آنها کمک می‌کند تا از تداخلات دارویی و مشکلات احتمالی مطلع شوند.
برای استفاده از سامانه نسخه الکترونیک سازمان تامین اجتماعی، پزشکان می‌توانند به وبسایت ep.tamin.ir مراجعه کنند و با ثبت نام، از امکانات این سامانه بهره‌برداری کنند.
برای ثبت نسخه الکترونیکی، پزشکان می‌توانند مراحل زیر را دنبال کنند:
وارد وبسایت ep.tamin.ir شده و با استفاده ازنام کاربری (کد ملی) وگذرواژه وارد سیستم شوند و گزینه "ثبت نسخه" را انتخاب کنند. کد ملی بیمار را وارد کرده و اطلاعات بیمار را در سیستم جستجو کنند.
در صورتی که بیمار تحت پوشش بیمه است، پزشک می‌تواند به طور آزاد نسخه‌های مورد نیاز را ثبت کند. با کلیک روی گزینه "سوابق بیمار"، پزشک به سوابق دارویی بیمار دسترسی پیدا می‌کند. پزشک می‌تواند انواع نسخه‌ها را انتخاب کند؛ مانند نسخه ویزیت، دارو، خدمات و پاراکلینیک.
با انتخاب هر نوع نسخه، پزشک مشخصات مربوط به آن را وارد کرده و در نهایت نسخه را ثبت می‌کند. برای پزشکانی که غیرطرف قرارداد با بیمه هستند، تنها کافی است کد ملی بیمار را در سربرگ نسخه‌ای که می‌نویسند، ثبت کنند و بیمار می‌تواند با این نسخه وارد داروخانه شده و داروهای مورد نیاز خود را با بیمه دریافت کند. علاوه بر این، منشی‌ها نیز می‌توانند با ایجاد حساب کاربری و تایید پزشک، به سیستم دسترسی پیدا کنند و پزشکان را در فرآیند ثبت نسخه الکترونیکی یاری دهند.
چالش‌ها و مشکلات نسخه کاغذی و نسخه الکترونیکی: یک دیدگاه جذاب
چالش‌ها و مشکلات نسخه کاغذی:بی‌گمان، تجربه پزشکان با خطاهای دستی همیشه یک مشکلات بزرگ در نسخه کاغذی بوده است. گاهی اشتباه‌های نوشتاری می‌توانند به پیچیدگی‌ها و مسائل جدی‌تری نظیر اشتباهات در تجویز داروها منجر شوند. علاوه بر آن، مدیریت و دسترسی به اطلاعات در نسخه کاغذی، نه تنها به پزشکان بلکه به داروخانه‌ها نیز مشکلاتی را ایجاد می‌کند. از این جهت، آینده پزشکی نیازمند هماهنگی بین نسخه الکترونیکی و کاغذی خواهد بود.
چالش‌ها و مشکلات نسخه الکترونیکی:اما با وجود تمام مزایایی که نسخه الکترونیکی با خود به همراه آورده، همچنان چالش‌ها وجود دارند. یکی از مهم‌ترین مشکلات، کندی و قطعی در سامانه است. بیماران ممکن است با مشکلات در دریافت نسخه الکترونیکی مواجه شوند و این موضوع باعث اختلال در فرآیند درمان آنها شود. اما با توسعه زیرساخت‌های فناوری و آموزش‌های مناسب، این مشکل به حداقل خواهد رسید.
نتیجه‌گیری: در پایان، باید تأکید کرد که نسخه الکترونیکی و نسخه کاغذی هر کدام مزایا و چالش‌های خود را دارند. با توجه به رشد سریع فناوری، نسخه الکترونیکی به تدریج در دنیای پزشکی جایگاه خود را پیدا می‌کند. تجربه‌های مثبت و منفی در اجرای این دو نسخه می‌تواند بهبود و توسعه‌ی آینده این فرآیند را ترسیم کند. باید به دنبال توازن مناسبی میان مزایا و چالش‌های این دو روش باشیم تا پزشکی همواره بهترین خدمات را به بیماران ارائه دهد.
نسخه الکترونیکی در پزشکی: از چالش‌ها تا راه‌حل‌ها
به عنوان یک پزشک، پرسش مهمی پیش می‌آید: آیانسخه الکترونیکی همان اعتبار و اهمیت را که نسخه کاغذی دارد، به خود اختصاص می‌دهد؟ پاسخ این پرسش در امضای الکترونیکی پزشکان دارد. این امضا، به طور قانونی نسخه الکترونیکی را معتبر و اعتباری مشابه نسخه کاغذی می‌کند.
یکی از چالش‌های موجود در سامانه نسخه الکترونیکی، مدیریت مجوزها و صلاحیت‌هاست. فقط پزشکانی که دارای مجوز نظام پزشکی ومجوز امضای الکترونیکی هستند، می‌توانند به صورت قانونی نسخه الکترونیکی را صادر کنند. این تضمین می‌کند که تنها افراد مجاز، به عمل نسخه‌گذاری الکترونیکی می‌پردازند.
نماد الکترونیک، به عنوان یک ترکیب ازمجوز سامانه،مجوز طبابت وکارت هوشمند امضای الکترونیک، به پزشکان امکان می‌دهد تا به راحتی از نرم‌افزارهای تعیین‌شده توسط سامانه برای صدور نسخه الکترونیکی استفاده کنند.
همچنین، در صورت قطع اینترنت یا برق، امکان صدور نسخه به صورت دستی و سپس ثبت آن در سامانه وجود دارد.
با وجود تمام چالش‌ها،نسخه الکترونیکی پرچمداری است که به تدریج در حال پیشروی است. برخورد با مشکلات فنی و تنظیم مسائل مربوط به امنیت و دسترسی، به تدریج بهبود یافته و پیشرفت می‌کند. البته، هنوز مشکلات دیگری مانند افزایش نرخ داروها نیز به چالش‌های دست‌نیافتنی پزشکی تبدیل شده‌اند، اما با تدبیر و همکاری، می‌توان این موارد را نیز مدیریت کرد. در هر صورت، دنیای پزشکی به سمتی جذاب‌تر و هوشمندانه‌تر حرکت می‌کند.
لینوم مسیر نسخه نویسی را برای شما پزشکان و دانشجویان، بسیار ساده و هموار کرده است؛دوره نسخه نویسی لینوم، بهترین راه برای تبدیل شدن یه یک نسخه نویس حرفه ایی است. برای دریافت دوره و مشاوره رایگان، می‌توانید از لینک زیر اقدام کنید:
دوره نسخه نویسی لینوم
