به نظر شما نقش حافظه، در به خاطر سپردن مطالب چقدر است؟

متاسفانه باید به شما بگویم که هیچ...! و این یعنی، حافظۀ شما با دیگران (حتی باهوش‌ترین افراد) هم فرقی ندارد!

در واقع، مغز شما و قابلیت‌های ذهنی‌تان با هرکس دیگری برابر است، نکتۀ مهم، شیوۀ استفاده از آن است که اهمیت دارد. فردی که فکر می‌کنید حافظه درخشان دارد، قابلیتی بیشتر از شما ندارد؛ فقط بهتر از شما می‌داند که چطور از حافظه‌اش استفاده کند، همین.

برای مثال، اگر می‌خواهید فرمول نیروی واردشده بر سیم رسانای حامل جریان (F=BIL sina) را حفظ کنید، کافی است بین المان‌های آن یک رابطۀ منطقی پیدا کنید و با المان‌ها، عبارت معنادار "بیل سینا" را بسازید؛ این یعنی تکنیک استفاده از ظرفیت حافظه.

پس تا این‌جا متوجه شدیم برای به خاطر سپردن مطالب، کافی است روش‌هایی را یاد بگیریم؛ در همین راستا تصمیم گرفتیم تا در این مقاله باهم به توضیح چند روش ساده بپردازیم.

یکی از موثرترین کارها، برای یادآوری مطالب خلاصه‌نویسی است. قبل از هرچیز بگذارید از شما سوالی بپرسم، اصلا چه دلیلی برای خلاصه نویسی کردن وجود دارد؟ خب همۀ ما در اطراف خود آدم‌های موفقی را دیده‌ایم. تقریبا تمام این افراد یک خصوصیت مشخص داشته‌اند و آن خصوصیت، اقتصادی بودن کارهایشان بوده‌است؛ اقتصاد همیشه با پول و منابع مالی معنا نمی‌شود. بلکه در اصل این معنا را می‌دهد که شما بیش‌ترین بازده را با کمترین هزینه‌ها به‌ دست آورید. خلاصه‌نویسی میزان توجه و تمرکز شما در یادگیری مطالب را نیز افزایش می‌دهد. شاید برای خود شما هم پیش آمده باشد که در این گونه موارد، ناگهان متوجه شده‌اید که چندین صفحه جلو رفته اید، بی‌آنکه بدانید در چند صفحۀ گذشته، چه خوانده‌اید، انگار فقط صفحات را ورق زده‌اید. هم‌چنین جالب است بدانید که تحقیقات علمی ثابت کرده‌اند که از طریق نوشتن، 70٪ مطالب وارد حافظۀ بلند مدت انسان می‌شود.

حال که به اهمیت خلاصه‌نویسی پی بردیم، وقت آن رسیده‌است تا دو روش رایج آن را معرفی کنیم:

روش اول) یادداشت‌برداری به روش کرنل

یادداشت کرنل برای اولین بار در دانشگاه کرنل و توسط والتر پاوک معرفی شد.به کمک روش کرنل، شما علاوه بر اینکه مطالب را در حجم کمی خلاصه می‌کنید، می‌توانید هنگام مرور هم آن‌ها را با این سیستم بهتر یاد بگیرید.

روش یادداشت برداری کرنل برای چه کسانی مناسب است؟

سیستم یادداشت برداری کرنل معمولا مناسب کسانی است که در مقاطع بالای آموزشی مثل دانشگاه یا دبیرستان در حال تحصیل هستند. دلیل اصلی آن هم حجم بالای کتاب‌ها و منابع درسی در این مقاطع است. استفاده از روش کرنل علاوه بر اینکه می‌تواند به خلاصه کردن مطالب کمک کند، باعث افزایش یادگیری افراد هم خواهد شد. چرا؟ چون به کمک این سیستم شما تمام مطالب را به شکل کاملا سازماندهی شده و منظم بر روی کاغذ یادداشت می‌کنید.

چگونه از روش یادداشت برداری کرنل استفاده کنیم؟

در این روش خبری از یادداشت کردن دوباره و چند باره مطالب یا آوردن عین مطالب کتاب بر روی کاغذ نیست. در ادامه سه مرحله مهم برای یادگیری و استفاده از سیستم کرنل را یاد می‌گیریم.

مرحله اول: بخش بندی کاغذ

در این مرحله شما باید درست مثل شکل زیر، کاغذ خود را به ۳ بخش مجزا تقسیم بندی کنید. پیش‌تر گفتیم که در این روش نظم و سازماندهی مطالب بیش از هرچیز دیگری اهمیت دارد. پس حتما از دستورالعمل زیر پیروی کنید تا نتیجه کار چیزی شبیه به کاغذ ما شود.

1. خطی در سمت راست کاغذ خود بکشید تا کاغذ را به دو ستون تقسیم بندی کنید.
2. ستون سمت راست باید ۳۰ درصد و ستون سمت چپ ۷۰ درصد بقیه عرض کاغذ را شامل شوند.
3. فراموش نکنید که خط خود را تا پایین صفحه ادامه ندهید، چراکه باید در پایین هر صفحه خلاصه مطالب را هم بنویسید.
4. اگر از دفتر معمولی استفاده می‌کنید، ۵ تا ۶ سانتی‌متر پایین صفحه را برای خلاصه نویسی کردن قرار دهید.

مرحله دوم: نامگذاری هر بخش

بعد از اینکه هر بخش را تقسیم بندی کردید، وقت آن می‌رسد که یاد بگیریم هر کدام از آنها محل قرار گیری چه اطلاعاتی هستند؟

قسمت افقی بالایی

این قسمت برای نوشتن موضوع، عنوان و تاریخ به کار می‌رود. یعنی هر آنچه که به شما بگوید که این کاغذ قرار است با چه مواردی پر شود!

ستون سمت راست

این‌جا نکات کلیدی و ایده‌های اصلی متن رو می نویسیم. اگه در حال خلاصه‌نویسی برای دروسی مثل فیزیک و ریاضی هستید، این قسمت مختص وارد کردن قضایا و فرمول‌ها است تا در مواقع نیاز از آن‌ها استفاده کنید! اطلاعات داخل این کادر بسیار مهم هستند.

ستون سمت چپ

این قسمت برای اصل خلاصه نویسی به کار می‌رود. محتوایی که می خوانید را بر طبق بیان خودتان روی کاغذ بیاورید. می‌توانید از شکل و نمودار درختی استفاده کنید!

یادتان باشد کپی نکنید!!! محتوای وارد شده باید بر اساس برداشت شخصی خود شما باشد، تا ذهن شما به راحتی با آن ارتباط بگیرد.

قسمت افقی پایینی

این کادر هم برای نوشتن یک خلاصه ی چند خطی از تمام آن چیزی است که در این صفحه نوشتید. فرض کنید دوست‌تان از شما پرسیده:" این محتوا درباره چه موضوعی است؟"و شما باید فقط در چند جملۀ مختصر به او توضیح دهید. جای آن چند جمله در این کادر است!

روش دوم) نقشه‌کشی ذهنی

در قسمت قبل، با هم روش یادداشت‌برداری کرنل را یاد گرفتیم و در مواقعی که شما می‌خواهید به سرعت خلاصه‌نویسی کنید کاربرد دارد اما این روش، یک ضعف بسیار اساسی داشت؛ به نظر شما این ضعف چه بود؟ نبود عناصر تصاویر و رنگ‌ها. هر چه مطالب شما بیش‌تر با تصاویر و رنگ‌ها آمیخته شوند، ذهن شما هم از یادگیری بیش‌تر لذت می‌برد و مطالب را عمیق‌تر به خاطر می‌سپارد. روشی که در آن از المان‌های تصویری و رنگی استفاده می‌شود، نقشه‌کشی ذهنی نام دارد.

روش نقشه‌کشی ذهنی برای چه کسانی مناسب است؟

نقشه کشی ذهنی یکی از بهترین روش های خلاصه نویسی به حساب می‌آید. از شیمی و فیزیک گرفته، تا فلسفه و ادبیات و حتی پزشکی و حقوق، زمینه تحصیلی شما هرچه که باشد، می‌توانید مطالب آن را به کمک نقشه‌های ذهنی خلاصه نویسی کرده و دسته بندی کنید.

چگونه از روش نقشه‌کشی ذهنی استفاده کنیم؟

• ابتدا یک موضوع یا ایده را در مرکز صفحه قرار دهید.
• سپس مطالب کمی جزئی تر را به کمک شاخه‌هایی که در تصویر هم می‌بینید به آن متصل کنید.
• در مرحله بعدی شما باید همین کار را در مورد هر شاخه و جزئیات مربوط به آن تکرار کنید.

در کشیدن نقشه‌های ذهنی چند نکته را فراموش نکنید:

• شما باید فقط از کلمات کلیدی برای کشیدن آن‌ها استفاده کنید.
• حتما از رنگ‌های مختلف برای کشیدن نقشه ذهنی خود استفاده کنید.
• سعی کنید نقشه‌های ذهنی را بعد از مدتی مرور کرده و باز هم ویرایش کنید.

نقشه کشی ذهنی نه تنها به شما کمک می‌کند تا بخش زیادی از مطالب را به شکل کاملا اصولی دسته‌بندی کنید، بلکه به کمک آن می‌توانید همه این مطالب را تنها در یک برگه کاغذ جمع آوری کنید. علاوه بر این، شکل بصری و وجود رنگ‌های مختلف در نقشه‌‌های ذهنی، یادگیری و یادآوری مطالب موجود در آن‌ها را برای ما ساده‌تر خواهد ساخت.

در تمام این روش‌ها، مهم‌ترین اصل، نوشتن مطالب به بیانی ساده و تکه تکه کردنشان یا در اصطلاحمیکرو کردن آن‌هاست. امیدواریم که روش یادداشت‌برداری کرنل و روش نقشه‌کشی ذهنی باعث شود تا مطالب را بهتر و عمیق‌تر به خاطر بسپارید و از یادگیری لذت ببرید.

منابع

https://soheilamani.com/summarizing-strategies/

http://www.sanjeshserv.ir/hamgam/content.aspx?id=tc+aC0lIcZE=

https://moshaverane100.com/%D8%A7%D9%87%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%B5%D9%87-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%B6%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%B5%D9%87-

%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C/

https://nerdishme.ir/personalgrowth/