لیپیدها
در سری قبلیآموزش بیوشیمی لینوم، به معرفی کربوهیدراتها پرداختیم و در این قسمت قصد داریم با لیپیدها آشنا شویم. ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﭼﺮﺑﻲﻫﺎ و اﺳﺘﺮوﺋﻴﺪﻫﺎ و ﻣﻮمهاﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻳﻦ ﮔﺮوه از ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت در آب ﻧﺎﻣﺤﻠﻮل و در ﺣﻼلهایی ﻣﺜﻞ اﺗﺮ ﺑﻨﺰن ﻛﻠﺮﻓـﺮم ﺗﺘﺮاﻛﻠﺮﻛﺮﺑﻦ ﻣﺤﻠﻮلاند. ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻧﺮژيزاﺋﻲ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ وﻳﺘﺎﻣﻴﻦﻫﺎي ﻣﺤﻠﻮل در ﭼﺮﺑﻲ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺿﺮوري ﻛﻪ ﺑـﺮاي ﺑﻴﻮﺳـﻨﺘﺰ ﻣـﻮادي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻼﻧﺪﻳﻦﻫﺎ ﻻزم ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ از اﺟﺰاي ﻣﻬﻢ ﻏﺬاﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﭼﺮﺑﻲ در ﺑﺎﻓﺖ ﭼﺮﺑﻲ ذﺧﻴﺮه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﺑﺎﻓﺖﻫﺎي زﻳﺮ ﭘﻮﺳﺘﻲ و اﻃﺮاف اﻋﻀﺎي ﺧﺎص ﻧﻘﺶ ﻋـﺎﻳﻖ ﺣﺮارﺗـﻲ را دارد و ﻟﻴﭙﻴـﺪﻫﺎي ﻏﻴﺮﻗﻄﺒﻲ در اﻋﺼﺎب ﻣﻴﻠﻴﻦ دار ﺣﻜﻢ ﻋﺎﻳﻖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ را دارﻧﺪ اﻣﻜﺎن ﮔﺴﺘﺮش ﺳﺮﻳﻊ اﻣﻮاج دﭘﻼرﻳﺰاﺳﻴﻮن را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﺳﺎزد. ﻟﻴﭙﻮﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎ از اﺟﺰاي ﻣﻬم ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻏﺸﺎء ﺳﻠﻮل وﺟﻮد دارد و ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وﺳﻴﻠﻪ داﺋﻤﻲ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎ در ﺧـﻮن میباﺷﺪ.
1.اسیدﻫﺎي ﭼﺮب: اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺑﻪ ﻧﺪرت ﺑﺼﻮرت آزاد در ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻫﻴﺪروﻟﻴﺰ ﭼﺮﺑﻲﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﻨﺪ. اﻳـﻦ اﺳـﻴﺪﻫﺎ داراي ﻳﻚ زﻧﺠﻴﺮ ﻛﺮﺑﻨﻲ ﺑﺎ ﻳﻚ ﮔﺮوه ﻛﺮﺑﻮﻛﺴﻴﻞ در اﻧﺘﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ . اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺑﻪ دو ﻓﺮم در ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ در ﺟـﺪول 1 و 2 ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ. اسیدهای چرب به دو دستة اشباع و غیر اشباع تقسیم میشوند.
اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب اﺷﺒﺎع ﻧﺸﺪهاي ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﭘﻴﻮﻧﺪ دوﮔﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﻻزم ﻣﻮﺳﻮماند زﻳﺮا اﻧﺴﺎن و ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻗـﺎدر ﺑـﻪ ﺗﻬﻴﻪ آنها در ﺑﺪن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ وارد ﺑﺪن ﺷﻮﻧﺪ. اﻳﻦ ﮔﺮوه از اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺑﺮاي ﺑﻴﻮﺳـﻨﺘﺰ ﻣـﺸﺘﻘﺎت اﺳـﻴﺪﻫﺎي ﭼـﺮب اﺷﺒﺎع ﻧﺸﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻼﻧﺪﻳﻦﻫﺎ در ﺑﺪن ﻻزم اﻧﺪ. ﻛﻪ ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻼﻧﺪﻳﻦ اﻣﺮوزه ﺑﻨﺎم ﻫﻮرﻣﻮنهای ﻣﻮﺿﻌﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ. ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻓﻀﺎیی ﻳﺎﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺷﻜﻞ ﻫﻨﺪﺳﻲ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب اﺷﺒﺎع ﺷﺪه و اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب اﺷﺒﺎع ﻧﺸﺪه ﺑﻜﻠﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﻔـﺎوت ﻫﺴﺘﻨﺪ، زﻳﺮا در اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب اﺷﺒﺎع ﺷﺪه اﺗﻢﻫﺎي ﻛﺮﺑﻦ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻛﻮواﻻن ﻳﺎ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ و ﭼـﺮﺧﺶ آنها ﺑـﻪ دور ﻣﺤﻮر ﺧﻮد ﻛﺎﻣﻼً آزاد و ﺑﻼﻣﺎﻧﻊ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب اﺷﺒﺎع ﻧﺸﺪه ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻀﺎﻋﻒ ﻣﺎﻧﻊ اﻳﻦ ﭼﺮﺧﺶ ﻣـﻲﺷـﻮد در ﻧﻴﻤـﻪ ﺷﻜﻞ ﻫﺎي ﻓﻀﺎﺋﻲ سیس و ترانس ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ.
2. ﺗﺮي اﺳﻴل ﮔﻠﻴﺴﺮولها (ﺗﺮي ﮔﻠﻴﺴﻴﺮﻳﺪ) ﻳﺎ ﭼﺮﺑﻲ ﻫﺎي ﺧﻨﺜﻲ: اﻳﻦ ﮔﺮوه از ﭼﺮﺑﻲﻫﺎ از اﺳﺘﺮي ﺷﺪن ﮔﻠﻴﺴﺮول ﺑﺎ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﻨﺪ ﺳﺎﺑﻘﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺗﺮي ﮔﻠﻴﺴﺮﻳﺪ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ. ﺗﺮي اﺳﻴﻞ ﮔﻠﻴﺴﺮولها ﻓﺮاوانترﻳﻦ ﭼﺮﺑﻲﻫﺎیی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه ﭼﺮﺑﻲ ذﺧﻴﺮه ﺑﺎفتهای ﺣﻴﻮاﻧﻲ و ﻧﺒﺎﺗﻲ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ. دي اﺳﻞ ﮔﻠﻴﺴﺮولها و ﻣﻨﻮ اﺳﻴﻞ ﮔﻠﻴﺴﺮول در ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻛﻤﺘﺮي ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻣﻌﻤـﻮﻻ از ﻫﻴـﺪروﻟﻴﺰ ﺗـﺮي ﮔﻠﻴـﺴﺮﻳﺪﻫﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ.
3. ﻣﻮمها: از اﺳﺘﺮي ﺷﺪن اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد 10 اﺗﻢ ﻛﺮﺑﻦ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﺎ اﻟﻜﻞﻫﺎي ﻣﻨﻮﻫﻴﺪرﻳﻚ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﻛﺮﺑﻦﻫﺎي آن ﻧﻴﺰ در 10 اﺗﻢ ﺑﻴـﺸﺘﺮ اﺳﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮد.
4. ﻓﺴﻔﻮ ﮔﻠﻴﺴﻴﺮﻳﺪﻫﺎ: ﻓﺴﻔﻮﮔﻠﻴﺴﺮﻳﺪﻫﺎ ﻳﺎ ﮔﻠﻴﺴﺮول ﻓﺴﻔﺎﺗﻴﺪ ﻛﻪ ﻓﺴﻔﻮﻟﻴﭙﻴﺪ ﻧﻴﺰ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد از ﻧﻈﺮ وﻓﻮر ﺑﻌﺪ از ﺗﺮي اﺳﻴﻞ ﮔﻠﻴﺴﺮول ﻗﺮار دارﻧﺪ . اﻳﻦ ﻣـﻮاد ﻗﺴﻤﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ از ﻏﺸﺎء ﺳﻠﻮل را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ و در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺳﻠﻮل ﻧﻴﺰ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد و در واﻗﻊ از ﮔﺮوه ﭼﺮﺑـﻲﻫـﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺳﻠﻮل ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲآﻳﻨﺪ. در ﻓﺴﻔﻮﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎاز اﺳﺘﺮي ﺷﺪن ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ اﻟﻜﻠﻲ ﻧﻮع اول ﮔﻠﻴﺴﺮول ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﻮﻟﻜﻮل اﺳﻴﺪ ﻓﺴﻔﺮﻳﻚ ﮔﻠﻴﺴﺮول 3 ﻓـﺴﻔﺎت ﺣﺎﺻـﻞ ﻣﻲﮔﺮدد. اﻳﻦ ﺟﺴﻢ ﺑﺎ دو ﻣﻮﻟﻜﻮل اﺳﻴﺪ ﭼﺮب ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﺪه و ﺗﻮﻟﻴﺪ اﺳﻴﺪ ﻓﺴﻔﺎﺗﻴﺪﻳﻚ را ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﺴﺘﻪ اﺻﻠﻲ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺴﺎن ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻓﺴﻔﻮﮔﻠﻴﺴﻴﺮﻳﺪﻫﺎ وﺟﻮد دارد ﺑﻪ ﻋﻠﺖ وﺟﻮد ﻳﻚ ﻛﺮﺑﻦ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﻘﺎرن در ﮔﻠﻴﺴﺮول 3 ﻓﺴﻔﺎت ﻣﻲﺗـﻮان آنها را ﺑـﻪ 2 دﺳـﺘﻪ Dو Lﮔﻠﻴﺴﺮوﻓﺴﻔﺎت ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮد.
اﻳﻦ دو ﮔﺮوه را ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻋﺪد وﻳﮋه ﻓﻀﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺧﺘـﺼﺎر ﺑـﻪ ﺣـﺮوف Snﻧـﺸﺎن داده ﻣـﻲﺷـﻮد ﻧﺎﻣﮕـﺬاري ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ در اﻳﻦ ﻧﻮع ﻧﺎﻣﮕﺬاري Snﺑﺪان ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺎﻣﻞ اﻟﻜﻠﻲ OHﻋﺎﻣﻞ اﻟﻜﻠﻲ ﻧﻮع دوم در ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﻳـﺪ داﻧـﺴﺖ ﮔﻠﻴﺴﺮوﻓﺴﻔﺎتهای ﻛﻪ در ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ از ﻧﻮعSn ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ.
انواعفسفولیپیدها به شرح زیر است:
- ﻓﺴﻔﺎﺗﻴﺪﻳﻞ ﻛﻮﻟﻴﻦ: ﻓﺴﻔﺎﺗﻴﺪﻳﻞ ﻛﻮﻟﻴﻦ و ﻓﺴﻔﺎﺗﻴﺪﻳﻞ اﺗﺎﻧﻞ اﻣﻴﻦ ﻓﺮاوانترﻳﻦ ﻓﺴﻔﻮﮔﻠﻴﺴﺮﻳﺪﻫﺎیی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻧﺒﺎﺗﺎت و ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻋﺎﻟﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ اﻳـﻦ ﻓﺴﻔﻮﮔﻠﻴﺴﺮﻳﺪﻫﺎ از ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻋﻤﺪه ﺟﺪار ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻧﺎم ﺗﺠﺎري ﻓﺴﻔﺎﺗﻴﺪﻳﻞ ﻛﻮﻟﻴﻦ ﻟﺴﺘﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﻟـﺴﺘﻴﻦ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت دو ﺧﺼﻠﺘﻲ ﻳﺎ آﻣﻔﻮﺗﺮﻳﻚ (Amphotetic) وﺟﻮد دارد.
- ﻓﺴﻔﺎﺗﻴﺪﻳﻞ اﺗﺎﻧﻞ اﻣﻴﻦ: ﻳﻜﻲ از ﻓﺮاوانترﻳﻦ ﻓﺴﻔﻮﮔﻠﻴﺴﻴﺮﻳﺪﻫﺎ اﺳﺖ ﺑﻪ وﻳﮋه در ﻣﻐﺰ و ﺳﻠﻮلهای ﻋﺼﺒﻲ ﺑﻴﺶ از ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺎﻓﺖﻫﺎ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد.
- ﻓﺴﻔﺎﺗﻴﺪﻳﻞ ﺳﺮﻳﻦ: اﻳﻦ ﺟﺴﻢ ﻧﻴﺰ در ﺑﺎﻓﺖ ﻫﺎي ﻋﺼﺒﻲ وﺟﻮد دارد.
- ﻓﺴﻔﺎﺗﻴﺪﻳﻞ اﻳﻨﻮزﻳﺘﻮل: ﻓﺴﻔﺎﺗﻴﺪﻳﻞ اﻳﻨﻮزﻳﺘﻮل در ﺗﻤﺎم ﺑﺎﻓﺖﻫﺎ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﺷﻮد. ﻓﺴﻔﺎﺗﻴﺪﻳﻞ اﻳﻨﻮزﻳﺘﻮل از ﻓﺴﻔﻮﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﻏﺸﺎء ﺳﻠﻮل اﺳﺖ ﺗﺎ ﭘﺲ از ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﺎ ﻳﻚ اﮔﻮﻧﻴﺴﺖ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﻫﻮرﻣـﻮﻧﻲ ﺑﻪ دي اﺳﻴﻞ ﮔﻠﻴﺴﺮول و اﻳﻨﻮزﻳﺘﻮل ﺗﺮي ﻓﺴﻔﺎت ﻣﻲﺷﻜﻨﺪ ﻫﺮ دو ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﺰﺑﻮر ﻧﻘﺶ ﻳﻚ ﭘﻴﺎم داﺧﻠﻲ ﻳﺎ ﭘﻴﻚ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ را دارﻧﺪ.
- دي ﻓﺴﻔﺎﺗﻴﺪﻳﻞ ﮔﻠﻴﺴﺮول یا کاردیولیپین: از ﻳﻚ ﻣﻮﻟﻜﻮل ﮔﻠﻴﺴﺮول و دو ﻣﻮﻟﻜﻮل اﺳﻴﺪ ﻓﺴﻔﺎﺗﻴﺪﻳﻚ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ. اﻳﻦ ﮔﺮوه از ﻓـﺴﻔﻮﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎ را ﻣـﻲﺗـﻮان در ﻏـﺸﺎء دروﻧـﻲ ﻣﻴﺘﻮﻛﻨﺪري ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه نمود.
- ﭘﻼﺳﻤﻮﻟﻮژﻧﻬﺎ: ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﭘﻼﺳﻤﻮﻟﻮژنها از ﻓﺴﻔﻮﮔﻠﻴﺴﻴﺮﻳﺪﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ. ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ ﻳﻚ اﻟﻜﻞ اﺷﺒﺎع ﻧﺸﺪه ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻳﻚ ﭘﻴﻮﻧـﺪ اﺗﺮي ﺑﻪ ﻛﺮﺑﻦ ﺷﻤﺎره ﻳﻚ ﮔﻠﻴﺴﺮول ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪهاند.
5. اﺳﻔﻨﮕﻮﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎ: ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎ را ﺑﺮﺣﺴﺐ وﺟﻮد ﻳﻚ اﻣﻴﻦ اﻟﻜﻞ اﺷﺒﺎع ﻧﺸﺪه ﺑﻪ ﻧﺎم اﺳﻔﻨﮕﻮزﻳﻦ ﻳﺎ دﻫﻴﺪرواﺳﻔﻨﮕﻮزﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮان در ﻳـﻚ ﮔـﺮوه ﻣﺸﺨﺼﻲ ﺑﻨﺎم اﺳﻔﻨﮕﻠﻮﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﻧﻤﻮد. اﺳﻔﻨﮕﻮﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎ از ﻣﻮاد ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه ﻏﺸﺎء ﺳﻠﻮلهاي ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺣﻴﻮاﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻣﻐﺰ و ﺑﺎﻓﺖﻫﺎي ﻋﺼﺒﻲ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻓﺮاوان وﺟﻮد دارد وﻟﻲ در ﺳﻠﻮلهاي ﭼﺮﺑﻲ ﺑﻪ ﻧﺪرت دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺗﻤـﺎم اﺳـﻔﻨﮕﻮﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎ از ﻳـﻚ ﻣﻮﻟﻜـﻮل اﺳﻴﺪ ﭼﺮب و ﻳﻚ ﻣﻮﻟﻜﻮل اﺳﻔﻨﮕﻮزﻳﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﺮاﻣﻴﺪ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد.
انواع اسفنگولیپیدها به شرح زیر است:
- اﺳﻔﻨﮕﻮﻣﻴﻠﻴﻦ: اﺳﻔﻨﮕﻮﻣﺒﻠﻴﻨﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻳﻚ ﻣﻮﻟﻜﻮل ﺳﺮاﻣﻴﺪ ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻗﻄﺒﻲ ﻓﺴﻔﻮزﻳﻞ ﻛﻮﻟﻴﻨﻲ اﺳﺖ اﺳـﻔﻨﮕﻮﻣﺒﻠﻴﻨﻲﻫـﺎ از ﻓﺮاوانترﻳﻦ ﻟﻴﭙﻴـﺪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﻠﻮلهاي ﺣﻴﻮاﻧﻲ و ﮔﻴﺎﻫﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﺎﻓﺖ ﻋﺼﺒﻲ و ﭼﺮﺑﻲ ﻫﺎي ﺧﻮن ﻧﻴﺰ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد.
- ﮔﻠﻲ ﻛﻮﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎي ﺧﻨﺜﻲ ﻳﺎ ﺳﺮﺑﺮوزﻳﺪﻫﺎ: در اﻳﻦ دﺳﻪ از اﺳﻔﻨﮕﻮﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي ﮔﺮوه ﻗﻄﺒﻲ ﻳﻚ ﻣﻮﻟﻜﻮل ﻗﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﺎﻗﺪ ﺑﺎر اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ اﺳﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻓﺎﻗﺪ ﺑﺎر اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ اﺳﺖ.
- ﮔﻠﻴﻜﻮﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎي اﺳﻴﺪي ﻳﺎ ﮔﺎﻧﮕﻠﻴﻮزﻳﺪﻫﺎ: ﺳﻮﻣﻴﻦ و ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮﻳﻦ ﮔﺮوه ﮔﻠﻲ ﻛﻮﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎ را ﮔﺎﻧﮕﻠﻴﻮزﻳﺪﻫﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ اﻳﻦ دﺳﺘﻪ از اﺳﻔﻨﮕﻮﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎ از ﮔﺮوه ﻣﺤﺘﻮري ﺳـﺮاﻣﻴﺪ ﻳﻚ دي ﺳﺎﻛﺎرﻳﺪ و ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ واﺣﺪ اﺳﻴﺪ ﺳﻴﺎﻟﻴﻚ هستند.
6.اﺳﺘﺮوﺋﻴﺪﻫﺎ: اﺳﺘﺮوﺋﻴﺪﻫﺎ ﮔﺮوه ﺑﺰرﮔﻲ از ﭼﺮﺑﻲﻫﺎ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ اﻋﻀﺎي اﻳﻦ ﮔﺮوه ﻣﺸﺘﻘﺎﺗﻲ از ﭘﺮﻫﻴﺪرو ﺳﻴﻜﻠﻮﭘﻨﺘﺎﻧﻮﻓﻨﺎﻧﺘﺮن داﻧﺴﺖ. ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اﺳﺘﺮوﺋﻴﺪﻫﺎ ﮔﺮوه ﻛﻠﺴﺘﺮولها ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻠﺴﺘﺮول ﻛﻮﭘﺮوﺳﺘﺮول و ارﮔﻮﺳﺘﺮول ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ.
برای تسلط بیشتر بر این مباحث، میتوانیددورۀ آموزشی بیوشیمیلینوم را مشاهده کنید.