در سری قبلیآموزش بیوشیمی لینوم، به توضیح مفاهیم اولیه پرداختیم و در این قسمت قصد داریم با آمینواسیدها و پروتئین‌ها آشنا شویم. اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ آﻟﻔﺎ آﻣﻴﻨﻮ اﺳﻴﺪﻫﺎ و ﻏﻴﺮ آﻟﻔﺎ آﻣﻴﻨﻮاﺳﻴﺪﻫﺎ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ. در آﻟﻔـﺎ آﻣﻴﻨـﻮاﺳـﻴﺪﻫﺎ روي ﻛـﺮﺑﻦ آﻟﻔـﺎ
(دوﻣﻴﻦ ﻛﺮﺑﻦ از ﻗﺴﻤﺖ ﻛﺮﺑﻮﻛﺴﻴﻞ) ﻳﻚ ﻋﺎﻣﻞ ﻛﺮﺑﻮﻛﺴﻴل و ﻳﻚ ﻋﺎﻣﻞ آﻣﻴﻨﻲ، ﻳﻚ اﺗﻢ ﻫﻴﺪروژن و ﻳﻚ رﻳﺸﻪ ﺟﺎﻧﺒﻲ وﺟﻮد دارد و
ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آن ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد.
در ﺻﻮرتی که دراﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ ﻏﻴﺮ آﻟﻔﺎ، ﻋﺎﻣﻞ آﻣﻴﻦ روي ﻛﺮﺑﻦ آﻟﻔﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد و روي ﻛﺮبن‌هاي دﻳﮕﺮ ﻗﺮار دارد ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣﺜـﺎل ﺑﺘـﺎآﻣﻴﻨﻮاﺳﻴﺪ ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
آﻟﻔﺎ آﻣﻴﻨﻮاﺳﻴﺪﻫﺎ واﺣﺪ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ
ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ آﻟﻔﺎ ﻛﻪ در ﺳﻨﺘﺰ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎ دﺧﺎﻟﺖ دارﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﺮق ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ:
1- ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺗﻐﺬﻳﻪ: اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ از ﻧﻈﺮ ﻏﺬاﺋﻲ ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ ﺿﺮوري، ﻧﻴﻤﻪ ﺿﺮوري و ﻏﻴﺮ ﺿﺮوري ﻃﺒﻘﻪﺑﻨـﺪي ﺷـﺪه اﻧـﺪ ﻛـﻪ در
ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻌﺪي ﺑﻴﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ.
2- ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺣﻼﻟﻴﺖ: از ﻧﻈﺮ ﺣﻼﻟﻴﺖ اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﻗﻄﺒﻲ و ﻏﻴﺮ ﻗﻄﺒﻲ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ (ﺟﺪول زﻳﺮ).
3- ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﮔﺮوه ﺟﺎﻧﺒﻲ: اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ را از ﻧﻈﺮ ﮔﺮوه‌هاي ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﻪ 8 دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ.
اﻟﻒ–اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ آﻟﻴﻔﺎﺗﻴﻚ: ﮔﻼﻳﺴﻴﻦ- آﻻﻧﻴﻦ– ﻟﻮﺳﻴﻦ- اﻳﺰوﻟﻮﺳﻴﻦ- واﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻪ اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ ﻟﻮﺳﻴﻦ– اﻳﺰوﻟﻮﺳـﻴﻦ و واﻟﻴﻦ اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ ﺷﺎﺧﻪدار ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ.
ب–اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ اﻟﻜﻞدار: اﻳﻦ اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ در ﮔﺮوه Rﺧﻮد داراي ﻋﺎﻣﻞﻫﻴﺪروﻛﺴﻴﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺳـﺮﻳﻦ و ﺗـﺮئوﻧﻴﻦ
ج–اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ ﮔﻮﮔﺮد دار: ﻣﺘﻴﻮﻧﻴﻦ– ﺳﻴﺴﺘﺌﻴﻦ و ﺳﻴﺴﺘﻴﻦ
د–اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ اﺳﻴﺪي: اﺳﻴﺪ ﮔﻠﻮﺗﺎﻣﻴﻚ و اﺳﻴﺪ آﺳﭙﺎرﺗﻴﻚ
ﻫـ -اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ ﺑﺎزي : ﻫﺴﺘﻴﺪﻳﻦ– ﻟﻴﺰﻳﻦ– آرژﻧﻴﻦ
و-اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ آﻣﻴﺪي : ﮔﻠﻮﺗﺎﻣﻴﻦ و آﺳﭙﺎرژﻳﻦ
ز–اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ ﺣﻠﻘﻮي : ﻓﻨﻴﻞ آﻻﻧﻴﻦ– ﺗﻴﺮوزﻳﻦ
ح–اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ ﻧﺎﺟﻮر ﺣﻠﻘﻪ : ﺗﺮﻳﺒﭙﺘﻮﻓﺎن
ط–اﻳﻤﻴﻨﻮاﺳﻴﺪﻫﺎ : ﭘﺮوﻟﻴﻦ و ﻫﻴﺪروﻛﺴﻲ ﭘﺮوﻟﻴﻦ
ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻧﻮري اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ ﺑﺠﺰ ﮔﻼﻳﺴﻴﻦ ﻛﻪ ﻛﺮﺑﻦ ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن ﻧﺪارد. ﺑﺮ ﻣﺴﻴﺮ ﻧﻮر ﭘﻼرﻳﺰه ﻣﻮﺛﺮﻧـﺪ. در ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﺑـﺎ ﻣﻠﻜـﻮل ﮔﻠـﺴﻴﺮآﻟﺪﺋﻴﺪ در ﺻﻮرتی که ﻋﺎﻣﻞ NH2روي ﻛﺮﺑﻦ ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن در ﻃﺮف راﺳﺖ ﻣﻠﻜﻮل ﺑﺎﺷﺪ، آﻧﺮا ﻧﻮع (Dextrogere)Dو اﮔﺮ در ﻃﺮف ﭼﭗ ﺑﺎﺷﺪ، آﻧـﺮا(Levogyre)L ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ. در زﻳﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنD وL آﻻﻧﻴﻦ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﻣﺤﻠﻮل اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ ﺑﺎﻋﺚ اﻧﺤﺮاف ﻧﻮرﭘﻼرﻳﺰه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. اﮔﺮ ﻧﻮرﭘﻼرﻳﺰه را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻣﻨﺤﺮف ﻧﻤﺎﻳﺪ راﺳﺖ ﮔـﺮدان و اﮔﺮ آﻧﺮا ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﻣﺘﻤﺎﻳﻞ ﻛﻨﺪ ﭼﭗ ﮔﺮدان ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑه ترﺗﻴﺐ ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ (+) و (-) ﻧﺸﺎن داده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎ از -Lآﻟﻔﺎ آﻣﻴﻨﻮ اﺳﻴﺪﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ در ﺻﻮرتی که ﻗﻨﺪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ از ﺳﺮي Dﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻋﺎﻟﻲ و اﻧﺴﺎن ﻗـﺎدر ﺑﻪ ﺳﻨﺘﺰ ﺗﻤﺎﻣﻲ 20 ﻧﻮع -Lآﻟﻔﺎ آﻣﻴﻨﻮ اﺳﻴﺪ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. اﻳﻦ 20 اﺳﻴﺪ آﻣﻴﻨﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﺪ ژﻧﺘﻴﻜﻲ دارﻧﺪ.
ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ آﻟﻔـﺎ آﻣﻴﻨـﻮ اﺳـﻴﺪﻫﺎ ، اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ آﻟﻔﺎ دﻳﮕﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺳﻨﺘﺰ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ وﻟﻲ اﻋﻤﺎل دﻳﮕـﺮي را اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ ﻣﺎﻧﻨـﺪ اورﻧـیتین، ﺳﻴﺘﺮوﻟﻴﻦ و اﺳﻴﺪ آرژﻳﻨﻮﺳﻮﻛﺴﻴﻨﺎت ﻛﻪ در ﺳﻨﺘﺰ اوره دﺧﺎﻟﺖ دارﻧﺪ. ﻫﻴﺪروﻛﺴﻲ ﻟﻴﺰﻳﻦ و ﻫﻴﺪروﻛﺴﻲ ﭘﺮوﻟﻴﻦ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻛﻼژن، ﺗﻴـﺮوزﻳﻦ در ﺳﺎﺧﺖﻫﻮرﻣﻮن‌هاي ﺗﻴﺮوﺋﻴﺪي و ﮔﻠﻮﺗﺎﻣﺎت در ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻴﺎﻧﺠﻲ ﻋﺼﺒﻲ ﺷﺮﻛﺖ دارﻧﺪ.
ﺑﺮﺧﻲ از D–آﻣﻴﻨﻮ اﺳﻴﺪﻫﺎ ﻛﻪ در ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
- -Dﺳﺮﻳﻦ و Dآﺳﭙﺎرﺗﺎت در ﺑﺎﻓﺖ ﻣﻐﺰ
- Dآﻻﺋﻴﻦ و Dﮔﻠﻮﺗﺎﻣﺎت در دﻳﻮاره ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﮔﺮم ﻣﺜﺒﺖ
ﺧﺎﺻﻴﺖ آﻣﻔﻮﺗﺮي اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ
اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ داراي دو ﻋﺎﻣﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﻳﻮﻧﻴﺰه ﺷﺪن ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻋﺎﻣﻞ ﻛﺮﺑﻮﻛﺴﻴﻞ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺳﻴﺪ آﻣﻴﻨﻪ ﺧﺎﺻﻴﺖ اﺳﻴﺪي و ﻋﺎﻣﻞ آﻣﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻗﻠﻴﺎﺋﻲ ﻣﻲدﻫﺪ. ﺑﺪﻟﻴﻞ وﺟﻮد اﻳﻦ دو ﻋﺎﻣﻞ اﺳﻴﺪي و آﻣﻴﻨﻲ اﺳﻴﺪ آﻣﻴﻨﻪ ﺧﺎﺻﻴﺖ آﻣﻔﻮﺗﺮي دارد. ﺑـﺎر اﻟﻜﺘﺮﻳﻜـﻲ اﺳـﻴﺪ آﻣﻴﻨـﻪ در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ.
ﺳﺎﺧﺘﺎر ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌ها
ﺗﻌﺮﻳﻒ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻣﻠﻜﻮل‌هاي ﺑﺰرگ ﺑﺎ وزن 5000 اﻟﻲ ﭼﻨﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن داﻟﺘﻮن ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. از ﺗﻜﺮار واﺣﺪﻫﺎي اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﻧـﺪ. ﺑـﻴﺶ از 50% وزن ﺧﺸﻚ ﺳﻠﻮل‌ها را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ و در ﻛﻠﻴﻪ ﺳﻠﻮل‌ها ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳـﻲ در ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻛـﺎرﻛﺮد ﺳـﻠﻮﻟﻲ دارﻧـﺪ. ﺑـﺮاي ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻬﺎ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ روﺷﻬﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﻛﺮده اﻧﺪ:
1- ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﺳﺎده و ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻣﺮﻛﺐ
اﻟﻒ– ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌هاي ﺳﺎده: ﻓﻘﻂ از ﺗﺮﻛﻴﺐ اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﻋﻤﻞ ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ آﻧﻬﺎ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﭘـﺮوﺗﺌﻴﻦ آﻧﻬـﺎ
اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻟﺒﻮﻣﻴﻦ .
ب– ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌هاي ﻣﺮﻛﺐ : ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻲ داراي ﻳﻚ ﻗﺴﻤﺖ ﻏﻴﺮ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻲ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺮﺑﻮ ﻫﻴﺪرات، ﻟﻴﭙﻴﺪ و ..
ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم اﻋﻤﺎل ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي ﻫﺮ دو ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻲ و ﻏﻴﺮ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻲ ﻻزم ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌هاي ﻣﺮﻛﺐ را ﻣﻲ ﺷـﻮد ﺑﺮﺣـﺴﺐ ﻗـﺴﻤﺖ ﻏﻴﺮ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮد:
- ﮔﻠﻴﻜﻮﭘﺮوﺗﺌﻴن‌ها: از اﺗﺼﺎل ﻛﻮواﻻﻧﺴﻲ ﻛﺮﺑﻮﻫﻴﺪرات ﺑﺎ زﻧﺠﻴﺮه ﭘﻠﻲ ﭘﭙﺘﻴﺪي ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲآﻳﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨد ﻫﻮرﻣﻮن (Thyroid-Stimulating hormone) TSH
- ﻟﻴﭙﻮﭘﺮوﺗﺌﻴن‌ها : دﺳﺘﻪ وﺳﻴﻌﻲ از ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌ها ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎ ﻛﻤﭙﻠﻜﺲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ مانند: Low density lipoprotein
- ﻛﺮوﻣﻮﭘﺮوﺗﺌﻴن‌ها : ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌هایی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ داراي ﻳﻚ ﻧﻮع رﻧﮕﺪاﻧﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﻴﻦ، ﺳﻴﺘﻮﻛﺮوم‌ها
- ﻣﺘﺎﻟﻮﭘﺮوﺗﺌﻴن‌ها : ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻲ داراي ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻓﻠﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﻓﺮﻳﺘﻴﻦ (ﻣﺤﺘﻮي آﻫﻦ) ﺳﻴﺘﻮﻛﺮم اﻛﺴﻴﺪاز (ﻣﺤﺘﻮي ﻣﺲ و آﻫﻦ) ﻛﺮﺑﻮﻛﺴﻲ ﭘﭙﺘﻴﺪاز (ﻣﺤﺘﻮي روي)
- ﻓﺴﻔﻮ ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌ها : داراي اﺳﻴﺪ ﻓﺴﻔﻮرﻳﻚ و ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﻛﺎزﺋﻴﻦ ﺷﻴﺮ
- ﻧﻮﻛﻠﺌﻮ ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌ها : داراي دو ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻲ و ﻧﻮﻛﻠﺌﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ:ﻧﻮﻛﻠﺌﻮ ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌هاﻣﻮﺟﻮد درﻛﺮوﻣﺎﺗﻴﻦ ﻫﺴﺘﻪ ﺳﻠﻮل ﻛﻪ از اﺳﻴﺪ ﻧﻮﻛﻠﺌﻴﻚ و ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌هاي ﻗﻠﻴﺎﺋﻲ (ﻫﻴﺴﺘﻮن‌ها) ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ.
2- ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌ها ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻘﺶ ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ
- آﻧﺰﻳم‌ها : ﮔﺮوﻫﻲ از ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌ها ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ واﻛﻨش‌هاي ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﺑﻌﻠﺖ وﻳﮋﮔﻲ ﻓﻮق اﻟﻌﺎده و ﻗﺪرت ﻛﺎﺗـﺎﻟﻴﺰري ﻛﻪ دارﻧﺪ ﺟﺰء ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻠﻜﻮل‌هاي ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ. ﻣﺎﻧﻨﺪ : ﻛﺎﺗﺎﻻز، دﻫﻴﺪروژﻧﺎز ، .....
- ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌های ﻧﺎﻗﻞ: ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌هایی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻮاد در ﺧﻮن ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﻲ دارﻧﺪ. ﻣﺎﻧﻨﺪ : ﻫﻤﻮﮔﻠـﻮﺑﻴﻦ (ﻧﻘـﻞ و اﻧﺘﻘـﺎل
اﻛﺴﻴﮋن)، ﺗﺮاﻧﺴﻔﺮﻳﻦ (ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎل آﻫﻦ)
- ﻫﻮرﻣﻮن‌ها: ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت را ﺑﻴﻦ ﺳﻠﻮﻟﻬﺎ ﺣﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. ﺑﺴﻴﺎري از ﻫﻮرﻣﻮن‌ها داراي ﺳﺎﺧﺘﺎر ﭘﭙﺘﻴﺪي و ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻣﺎﻧﻨﺪ: اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ، ﮔﻠﻮﻛﺎﮔﻮن
- ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌های ﺳﺎﺧﺘﺎري: اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌ها ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﻠﻮل را ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲآورﻧﺪ و ﺷﺒﻴﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻋﻤـﻞ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ ﻣﺎﻧﻨـﺪ: ﻛﺮاﺗﻴﻦ - ﻛﻼژن- اﻟﺴﻴﺘﻦ
-ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌های دﻓﺎﻋﻲ : دﻓﺎع در ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌های ﺧﺎرﺟﻲ و ﻏﻴﺮﻓﻌـﺎل ﻛـﺮدن آﻧﻬـﺎ ﻣﺎﻧﻨـﺪ: اﻳﻤﻴﻨﻮﮔﻠﻮﺑﻮﻟﻴن‌ها، ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫـﺎي اﻧﻌﻘـﺎدي (ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺧﻮﻧﺮﻳﺰي از ﻋﺮوق ﺻﺪﻣﻪ دﻳﺪه)
- ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌های اﻧﻘﺒﺎﺿﻲ : در ﺳﻴﺴﺘم‌های ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻘﺒﺎض و ﻣﺘﺤﺮك ﺑﻜﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﻣﻴﻮزﻳﻦ و اﻛﺘﻴﻦ ﻛﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﻘﺒﺎض ﻣﺎﻫﻴﭽﻪﻫﺎي ﻣﺨﻄﻂ ﻛﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ.
- ﭘﺮوﺗﺌﻴن‌های ذﺧﻴﺮه‌اي : ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮﻳﺘﻴﻦ ذﺧﻴﺮه آﻫﻦ
برای تسلط بیشتر بر این مباحث، می‌توانیددوره‌های آموزشی بیوشیمی لینومرا مشاهده کنید.